Dnia 20 lipca 2016 r. odbyło się wspólne posiedzenie podkomisji ds. młodzieży oraz ds. jakości kształcenia i wychowania. Posiedzenie rozpoczęło się o godzinie 15.00 i trwało 2 godziny.

Przewodniczący p. Tomasz Jaskóła otwiera posiedzenie komisji i wita minister Annę Zalewską.

Jedynym punktem spotkania była informacja Ministra Edukacji Narodowej na temat: „Badanie jakości edukacji. Metody ewaluacji. Ocena szkoły w świetle aktualnych badań ewaluacyjnych ze szczególnym uwzględnieniem opinii uczniów”.

Podczas swojego wystąpienia minister Zalewska odwołała się do przygotowanego na posiedzenie komisji materiału (załącznik nr 1 oraz załącznik nr 2), w którym opisane są wyniki badań prowadzonych przez Instytut Badań Edukacyjnych (2013 – 2014) oraz Najwyższą Izbę Kontroli (2014).

Minister przywołała także ustawę z dnia 23 czerwca 2016 r. w sprawie zmiany ustawy o systemie oświaty, która wdraża część zaleceń sformułowanych przez NIK.

Minister Anna Zalewska przypomniała także o wynikach ogólnopolskiej debaty o edukacji „Uczeń. Rodzic. Nauczyciel – Dobra zmiana”. Poinformowała, że wzięło w niej udział kilkadziesiąt tysięcy osób. W tym miejscu przytoczyła zdiagnozowane podczas debat problemy funkcjonowania polskiego systemu edukacji i zwróciła uwagę, że w wielu przypadkach oceny te były zbieżne z analizami przeprowadzonymi w raporcie NIK. Następnie wymieniła wskazane podczas debat pożądane kierunki rozwoju oceniania zewnętrznego.

W drugiej części wypowiedzi minister odniosła się do nadzoru pedagogicznego. Zaznaczyła, że wyniki kontroli NIK-u wskazują, że z nadzorem pedagogicznym jest coraz gorzej. Przytoczyła informację NIK o wynikach kontroli organizacji i funkcjonowania nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez kuratorów oświaty i dyrektorów szkół (2002 r.).

Podkreślone zostało, że ewaluacja jest źródłem biurokracji, ale jest konieczna do 2020, bo to projekt europejski.

Minister poinformowała, że w trakcie debat organizowanych w maju i czerwcu br. przez kuratorów oświaty oraz w Ministerstwie Edukacji Narodowej, na temat funkcjonowania nadzoru pedagogicznego mogli wypowiedzieć się dyrektorzy szkół/placówek, nauczyciele, pracownicy organów prowadzących, pracownicy organów sprawujących nadzór pedagogiczny, przedstawiciele organizacji działających na rzecz oświaty, przedstawiciele związków zawodowych. Uczestnicy debat dostrzegali zarówno wady, jak i zalety rozwiązań obecnego systemu nadzoru pedagogicznego.

Minister podkreśliła, że teraz dużo się w tej kwestii zmieni, bo kuratoria będą miały wpływ np. na wybór dyrektora i na arkusze organizacyjne szkół. Z wypowiedzi wynikało, że chodzi o takie układanie organizacji szkoły, żeby ratować liczbę oddziałów i etaty nauczycielskie.

Minister zauważyła, że rola „opiekuńcza, wskazująca, metodyczna” została ograniczona, bo „wizytator nie znał szkoły, do której szedł”.

Minister zaznaczyła także, że „jeśli odpowiadamy za podstawy programowe to musimy mieć narzędzia kontrolowania i wspieranie jakości w szkole.”

Po wystąpieniu p. minister głos zabierali członkowie komisji.

W większości przygotowana przez p. minister informacja dotycząca badania jakości edukacji, metod ewaluacji oraz ocena szkoły w świetle aktualnych badań została przyjęta bardzo pozytywnie. Jedna z osób zwróciła uwagę na to, że nie można powiedzieć, żeby wśród najpowszechniejszych efektów pozytywnych można wskazać wzrost motywacji i mobilizacja do pracy grona pedagogicznego.

Prof. Marian Zembala nawiązał do wyników badań dotyczących zajęć pozalekcyjnych i zwrócił uwagę na potrzebę ich organizacji. Wystąpił również z propozycją przygotowania podręcznika do zajęć pod roboczym tytułem „Moje zdrowie i zdrowie społeczne”.

p. Iwana Michałek poparła postulat prof. Zembali dotyczący edukacji zdrowotnej. Wypowiedziała się także o nadzorze pedagogicznym. Zwróciła uwagę, że wcześniej ograniczano rolę kuratora, a dyrektorzy skarżyli się na brak z nim kontaktu. Podkreśliła także, że nie ma kraju, który zrezygnował by z nadzoru. Państwo chce mieć wpływ na to, co się dzieje w szkole.

Podczas dyskusji padł również głos za przywróceniem roli doradcy metodycznego.

p. Kryj poruszył kwestię egzaminów zewnętrznych i progów ich zdawalności. Postulował przesunięcie progu na 40%.

Prof. Jacek Kurzępa zwrócił uwagę na znaczący rozdźwięk pomiędzy perspektywa ucznia i rodzica np. jeśli chodzi o opinię dotyczącą zajęć pozalekcyjnych. Zaznaczył, że według niego nie ma wystarczającego wsparcia placówki na zewnątrz (współpraca uczeń, nauczyciel, rodzic, środowisko).

Następnie podkreślił rolę edukacji do wartości, mówił o gotowości uczniów do wspierania nie tylko siebie, ale też innych. Według niego z boku został proces kształtowania postaw.

Głos w dyskusji zabrała również strona społeczna. Przynajmniej dwukrotnie podkreślono, że nie ma symetrii między nauczaniem a wychowaniem, wspierając w ten sposób głos prof. Kurzępy.

Padła propozycja zmiany nazwy kuratoriów oświaty w kuratoria oświaty i wychowania.

Padły także głosy za silnym nadzorem pedagogicznym na szczeblu administracji rządowej. Jednak kurator powinien był sojusznikiem, a nie tylko kontrolerem – w tym kierunku powinny pójść zmiany.

Magdalena Milczewska