Biurokracja w szkole? Raport z naszych debat na wyższych uczelniach.

Biurokracja w edukacji – nośne hasło. W czasie trwania czterech debat na uczelniach pedagogicznych w Polsce, razem z ekspertami – akademikami, nauczycielami i studentami, zastanawialiśmy się wspólnie nad tym czym w istocie jest biurokracja, jakie zachowania i zjawiska przyczyniają się do jej rozwoju, ile norm i zasad, związanych z dokumentacją własnej pracy tworzymy sami w szkołach a ile rzeczywiście wynika z przepisów prawa. Projekt przeprowadzenia debat na wspólny temat, lecz autonomicznie organizowanych przez każdą uczelnię-członka, został zgłoszony przez Ruch Społeczny Obywatele dla Edukacji jako realizacja jednego z punktów misji Ruchu („Tworzymy przestrzeń do debat i wspólnych działań wszystkich zainteresowanych dobrem polskiego systemu edukacji”). W fazie organizacyjnej udział wzięła Fundacja Przestrzeń dla Edukacji, zapewniając również środki finansowe na redakcję raportu. Przystąpiły do niego trzy uczelnie: Uniwersytet Gdański (Instytut Pedagogiki Wydziału Nauk Społecznych), Uniwersytet Warszawski (Wydział Pedagogiczny) oraz Dolnośląska Szkoła Wyższa (Wydział Nauk Pedagogicznych oraz Dolnośląskie Centrum Innowacji Edukacyjnych). Za temat pierwszej tego rodzaju debaty, nazwanej „gwiaździstą”, obrano zagadnienie biurokracji w systemie edukacyjnym. Ruch Społeczny Obywatele dla Edukacji wykonał kwerendę dokumentacji szkolnej i na tej podstawie przygotował prezentację wprowadzającą. Ponadto wraz z Fundacją Przestrzeń dla Edukacji był odpowiedzialny za przeprowadzenie analizy treści na podstawie transkrypcji z przebiegu debat i za przygotowanie niniejszego raportu. Dokument zawiera diagnozę problemu i propozycje zmian; treść jego jest oparta wyłącznie o wypowiedzi uczestników debat.
Każda uczelnia organizowała debatę we własnym zakresie. Na UW wydarzenie firmowała Pani Dziekan prof. Anna Wiłkomirska przy współpracy prof. Małgorzaty Żytko, na UG – Pani Dziekan prof. Maria Mendel i Dyrektor Instytutu Pedagogiki prof. Sławomira Sadowska, w Dolnośląskiej Szkole Wyższej Pani Dziekan prof. Mirosława Nowak-Dziemianowicz przy współpracy prof. Piotra Mikiewicza (dyrektora Dolnośląskiego Centrum Innowacji Edukacyjnych) oraz dr Tomasza Tokarza.
Debaty na Uniwersytetach Warszawskim i Gdańskim odbyły się równolegle w dniu 16 maja 2016 roku, zaś miesiąc później, w dniu 21 czerwca tego roku, miała miejsce debata w Dolnośląskiej Szkole Wyższej. W debatach uczestniczyło łącznie niemal sto osób (UW – ponad czterdziestu, UG i DSW – ponad dwudziestu). Trwały od dwóch do trzech godzin. Na Uniwersytecie Warszawskim, poza prezentacją kwerendy dokumentacji przygotowaną przez Zofię Grudzińską z RS Obywatele dla Edukacji, zostały przedstawione prezentacje dr Izabeli Kunst i dr Joanny Michalak-Dawidziuk (Wyższa Szkoła Menedżerska), dr Lidii Wolmann (Uniwersytet Śląski), a spotkanie prowadziła prof. Anna Zielińska (UW). Debatę na Uniwersytecie Gdańskim wzbogaciła prezentacja Carme Royo z European Universities Continuing Education Network, panelistami byli Anna Dereń (dyrektor Centrum Innowacji Edukacyjnych w Kartuzach), Zofia Grudzińska, dr Alicja Komorowska-Zielony (UG), Carme Roy, oraz Hanna Sempka (dyrektor I Zespołu Szkół Społecznych STO w Gdańsku); dyskusję moderowali prof. Sadowska i prof. Tomasz Szkudlarek (UG). W Dolnośląskiej Szkole Wyższej, po wprowadzeniu przez prof. Mikiewicza i wystąpieniu prof. Nowak-Dziemianowicz, debata przebiegała w trybie dyskusji publicznej, koordynowanej przez dr Tokarza i moderowanej przez dr Barbarę Kutrowską; głos zabierali m.in. przedstawiciele organu prowadzących i nadzoru pedagogicznego nauczyciele i dyrektorzy oraz pracownicy uczelni, a całość podsumował dr Tokarz.
Analizy treści dokonały niezależnie dr Małgorzata Piotrowska-Skrzypek oraz Zofia Grudzińska (koordynatorki Ruchu Społecznego Obywatele dla Edukacji). Raport końcowy zredagowała Zofia Grudzińska.
Biurokracja – Raport zbiorczy

Organizacja debat została dofinansowana ze środków Fundacji im. Stefana Batorego.

Zofia Grudzińska, Iga Kazimierczyk