Nudę się przezwycięża, zwalcza, przełamuje. Można ją znosić, doświadczać jej, cierpieć z powodu jej skutków i konsekwencji. W tym konfrontacyjnym języku rzadko pojawia się pytanie o sens i lekcję, jaka dla nas – zwłaszcza nauczycieli i pedagogów – z niej płynie. Wiemy jedynie, że nudę należy z naszego życia trwale wyeliminować, usunąć, być przeciwko niej. Zdaniem wielu badaczy jest ona jednak – mimo swojej uciążliwości – pozytywnym zjawiskiem, pozwalającym uczniom wyrabiać swoje zdanie, kształtować gust, uczyć cierpliwości, dawać szansę na kumulowanie energii do innych zadań[1], wyzwalać kreatywność[2]. Zanim zaczniemy w szkole i na lekcjach walczyć z nudą, zastanówmy się, jak możemy ją wykorzystać i czego o niej dowiedzieć.
Nuda jest zjawiskiem powszechnym i znanym. Cechuje ją jednak pozorna banalność, z powodu której nie staje się – tak jak inne zjawiska społeczne – obiektem badań pedagogów. A przecież większości z nas kojarzy się z dziećmi i szkołą. Nuda, w dużym uproszczeniu, to „stan umysłu, który ma szczególną właściwość: dopóki ludzie nie muszą się nad nią zastanawiać, raczej nie utożsamią swoich uczuć z nudą. Mogą uważać, że są sfrustrowani, przygnębieni lub rozdrażnieni, ale prawdopodobnie nie rozpoznają u siebie nudy.”[3] . Samo słowo „nuda” jest w języku dzieci i uczniów częste. Chętnie określają oni przymiotnikiem „nudne” wszelkie działania, których nie lubią. Konsekwencją tego jest częste zastępowanie słów i sformułowań takich jak: nieprzyjemne, trudne, niezrozumiałe, wymagające wysiłku, pracochłonne, drobiazgowe, jednym prostym i pozornie wiele wyjaśniającym słowem – nudne. Czym zatem jest nuda uczniów? Jak uczniowie się nudzą? Co czują, kiedy się nudzą? Może warto korzystać z chwil nudy zwłaszcza, gdy dzieciaki coraz częściej zabijają czas używając telefonów i tabletów? Może warto dać im się ponudzić, aby pozwolić im zrozumieć co tak naprawdę lubią, a czego rzeczywiście nie znoszą?
Sami/same zobaczcie z czym dzieciom kojarzy się nuda.
Iga Kazimierczyk
—
[1] S. Mann, R. Cadman, Does Boredom Bring Out Our Creative Flair?, Creativity Research Journal, Volume 26, Issue 2, 2014.
[2] por. Rober Siewiorek, Nudne jest ciekawsze, Gazeta Wyborcza, 26. 04.2013, http://wyborcza.pl/magazyn/1,132060,13816812,Nudne_jest_ciekawsze.html (dostęp z dnia 10.07.2013 r.)
[3] R. Winter Nuda w kulturze rozrywki, Kraków, WAM, 2012, s. 18.
przestrzendlaedukacji.org 