Niepokoją nas słowa Minister Zalewskiej „Wracamy do zerówek, koniec z „tajnymi kompletami. Nauczyciele będą w zerówkach oficjalnie uczyć liczenia, pisania i czytania.” Chcemy wyjaśnić zatem pewne nieporozumienie lub niezrozumienie tematu. Nikt nigdy nie zakazał nauczycielom przedszkolnym nauki pisania. Wskazanie było zawsze jasne – podążać za dzieckiem i jego możliwościami.

Warto może przypomnieć co jest i powinno być celem wychowania przedszkolnego.

Powinno ono wspierać i motywować rozwój uzdolnień, zainteresowań, pomagać budować system wartości, rozwijać umiejętności społeczne dzieci, kształtować odporność emocjonalną. Przedszkole – jak sama nazwa wskazuje – przygotowuje do szkoły. Dziecko kończące etap wychowania przedszkolnego ma być gotowe, aby do niej pójść – zatem powinno już na etapie przedszkola rozpoczynać opanowywanie takich umiejętności, jak pisanie i czytanie. Wychowawcy przedszkolni mają obowiązek dostosowywać swoją pracę do potrzeb i możliwości dzieci. Jeśli dzieci są gotowe do rozpoczęcia nauki pisania i czytania – nauczyciel musi im zapewnić możliwość nauki tych umiejętności. Jedyne czego nauczyciel przedszkolny nie może robić i nigdy nie mógł – to przymuszać dzieci do nauki pisania i czytania. Być może stąd wynika interpretacja o „zakazie” uczenia czytania i pisania. Obowiązkiem wychowawców przedszkolnych – powtórzmy – jest zapewnienie dzieciom warunków do rozwoju takich kompetencji, na które dzieci są już gotowe. I najważniejsze – zdecydowana większość dzieci pięcioletnich wprost garnie się do pisania i czytania. Większość, ale nie wszystkie. I to jest zadanie dla nauczyciela – obserwować i planować, kiedy zaczynać. Dzieci w tym wieku są pełne szczerej pasji uczenia się i poznawania coraz to nowych rzeczy. W czym zatem ten problem?

Zwróćcie Państwo uwagę, że aktualnie o „tajnych kompletach” mowa jest w odniesieniu do dzieci pięcioletnich, bo to one są teraz w przedszkolach. Czy osoby krytykujące rzekomy zakaz nauki pisania i czytania w przedszkolu chciałyby, żeby wszystkie pięciolatki uczyły się czytać i pisać? Jak ma się to do postulatu, że szkoła wymaga za dużo od małych dzieci. Czy kierunkiem zmian jest to, żeby teraz przedszkola obligatoryjnie wymagały więcej?

Możemy oczywiście dyskutować czy sześciolatkom lepiej będzie się uczyć pisać i czytać w przedszkolu czy w szkole i to jest sens tej dyskusji. Pytanie o czas rozpoczęcia tej nauki, nie o jej miejsce. Czy ma to aż tak ogromne znaczenie czy będzie to szkoła, czy przedszkole? Czy nie powinniśmy zastanawiać się raczej, jak sprawić, aby o gotowości szkolnej mówić nie tylko w kontekście dzieci, a także szkoły, nauczycieli, rodziny i środowiska lokalnego lub o tym, żeby podążać za dzieckiem, o konieczności zapewnienia mu poczucia bezpieczeństwa, o rozwijaniu umiejętności społeczno – emocjonalnych?

Dzieci w przedszkolu powinny mieć czas! Czas na wszechstronny rozwój, niezakłócony narzuconymi odgórnie ćwiczeniami szkolnych umiejętności. Na wszystko przyjdzie pora.

Nie od dziś wiadomo, że dzieci z jednego rocznika rozwijają się w różnym tempie. Warto zatem wreszcie poważnie pomyśleć o indywidualizacji w procesie kształcenia, o pracy w małych zespołach, o tutoringu rówieśniczym, zamiast bez końca skupiać się na dyskusjach „czy szkoła, czy przedszkole” 

Magdalena Milczewska

Iga Kazimierczyk